Είναι μια χρόνια φλεγμονή η οποία εμφανίζεται στην περιοχή γύρω από τον πρωκτό. Πρόκειται ουσιαστικά για τη δημιουργία μιας επικοινωνίας μεταξύ του πρωκτού και του δέρματος μέσω ενός “φλεγμωνώδους” συριγγίου.
Το συρίγγιο αυτό μπορεί να πορεύεται τόσο επιφανειακά κάτω από το δέρμα, όσο και βαθύτερα, ανάμεσα σε μυϊκές ομάδες διαπερνώντας διάφορους ανατομικούς χώρους της περιπρωκτικής περιοχής.
Συχνές Ερωτήσεις
Τα περιεδρικά συρίγγια στην πλειοψηφία τους εμφανίζονται μετά από την παροχέτευση (αυτόματη ή χειρουργική) ενός περιεδρικού αποστήματος. Η δημιουργία τους μέσω αυτής της διαδικασίας συνήθως δε γίνεται πλήρως αντιληπτή από τους ασθενείς. Σπανιότερα, ένα περιεδρικό συρίγγιο μπορεί να σχηματισθεί μετά από κάποιο τραύμα στην περιπρωκτική περιοχή, ως επιπλοκή παθήσεων του πρωκτού όπως π.χ. μια θρομβωμένη αιμορροΐδα, μετά από μια χειρουργική επέμβαση στον πρωκτό (πχ. αιμορροΐδεκτομή ή πλάγια σφιγκτηροτομή) ή ως σύμπτωμα άλλων νοσημάτων του εντέρου όπως η νόσος Crohn και η ελκώδης κολίτιδα.
Τα συχνότερα συμπτώματα είναι η καθημερινή εκροή υγρού από το εξωτερικό στόμιο του συριγγίου το οποίο λερώνει το εσώρουχο, ο ήπιος πόνος στην περιοχή του πρωκτού και το τοπικό πρήξιμο στην πορεία του συριγγίου. Το υγρό που εκκρίνεται μπορεί να είναι οροαιματηρό, πυώδες ή να έχει και πρόσμιξη κοπράνων.
Η διάγνωση στους περισσότερους ασθενείς γίνεται μόνο με την κλινική εξέταση από το γιατρό. Μ’ αυτήν αναγνωρίζουμε τα εξωτερικά στόμια του συριγγίου και ψηλαφάμε κάτω από το δέρμα μια νηματοειδή σκληρία που κατευθύνεται προς τον πρωκτό. Σε κάποιους ασθενείς ωστόσο, η νόσος δεν είναι κλινικά εμφανής, ιδιαίτερα όταν το συρίγγιο είναι «τυφλό» ή επεκτείνεται σε βαθύτερα ανατομικά στρώματα και τότε θα χρειαστεί μαγνητική τομογραφία για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.
Όχι. Η ανατομία της περιοχής του πρωκτού είναι περίπλοκη. Εκεί, εκτός από το τελικό τμήμα του παχέος εντέρου υπάρχουν και άλλοι μύες, περιτονίες και άφθονο λίπος με αποτέλεσμα να σχηματίζονται ανάμεσά τους διάφοροι ανατομικοί χώροι. Η πορεία κάθε περιεδρικού συριγγίου είναι ξεχωριστή και μπορεί να περνά οπουδήποτε ανάμεσα τους, επιφανειακά κάτω από το δέρμα ή βαθύτερα, ανάμεσα σε μυϊκές ομάδες. Ανάλογα με την πορεία και την ανατομική θέση του συριγγίου, η χειρουργική θεραπεία διαφέρει. Δεν είναι ίδια όλα τα περιεδρικά συρίγγια.
Όχι. Η θεραπεία είναι μόνο χειρουργική. Τόσο η αντιβιοτική αγωγή όσο και οποιαδήποτε άλλη φαρμακευτική θεραπεία (αντιφλεγμονώδη, παυσίπονα, αντιπυρετικά κλπ) έχουν δευτερεύοντα ρόλο, αντιμετωπίζοντας τα συμπτώματα ή τις επιπλοκές της νόσου χωρίς όμως να τη θεραπεύουν.
Όχι απαραιτήτως. Οι ασθενείς με έντονα συμπτώματα, με κακή ποιότητα ζωής λόγω της νόσου ή με συχνά επεισόδια έξαρσης της περιπρωκτικής φλεγμονής πρέπει αναμφίβολα να υποβάλλονται σε χειρουργική αφαίρεση του συριγγίου. Οι υπόλοιποι πρέπει να ενημερώνονται για τη νόσο τους, για τους κινδύνους που διατρέχουν από αυτήν καθώς και για τις λεπτομέρειες της χειρουργικής θεραπείας ώστε οι ίδιοι να αποφασίζουν αν και πότε θα χειρουργηθούν. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στους ασθενείς με περιεδρικά συρίγγια σε έδαφος νόσου Crohn ή ελκώδους κολίτιδας, αφού σ’ αυτούς θα πρέπει να προηγείται η θεραπεία της βασικής τους νόσου.
Η ιδανική θεραπεία του περιεδρικού συριγγίου είναι η πλήρης χειρουργική του αφαίρεση . Το τραύμα που δημιουργείται παραμένει ανοικτό και επουλώνεται σιγά σιγά μόνο του σε ένα χρονικό διάστημα 20-30 ημερών. Σε περίπτωση όμως που το συρίγγιο διέρχεται μέσα από τον πρωκτικό σφιγκτήρα, η πλήρης αφαίρεσή του είναι αδύνατη γιατί θα έχει σαν αποτέλεσμα τον τραυματισμό του τελευταίου. Σε αυτούς τους ασθενείς χρησιμοποιούνται ειδικές χειρουργικές τεχνικές που προστατεύουν την ακεραιότητα του πρωκτικού σφιγκτήρα. Οι δύο αποτελεσματικότερες τεχνικές είναι η Ιπποκράτειος τεχνική και η τεχνική FiLaC με τη χρήση laser.
Όταν το περιεδρικό συρίγγιο περνά δια μέσου του πρωκτικού σφιγκτήρα η πλήρης χειρουργική αφαίρεσή του είναι αδύνατη γιατί θα έχει σαν αποτέλεσμα τον τραυματισμό μέρους ή όλου του σφιγκτηριακού μηχανισμού. Στους ασθενείς αυτούς, το τμήμα του συριγγίου που περνά μέσα από τους μύες δένεται με ένα ελαστικό ράμμα (setton) το οποίο αποβάλλεται σιγά-σιγά μόνο του από τον οργανισμό μετά από ημέρες ή εβδομάδες με τελικό αποτέλεσμα την πλήρη επούλωσή του τραύματος χωρίς καμία βλάβη στο σφιγκτήρα. Η τεχνική αυτή ονομάζεται Ιπποκράτειος χειρουργική.
Η χρήση των laser (τεχνική FiLaC) έχει βρει ευρεία εφαρμογή στη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με περιεδρικά συρίγγια. Η τεχνική αυτή στηρίζεται σε μια εντελώς διαφορετική λογική σε σχέση με τις υπόλοιπες αφού δεν έχει σαν στόχο τη χειρουργική αφαίρεση του συριγγίου αλλά τη «θεραπευτική καταστροφή» του με τη χρήση ενέργειας laser. Για την εφαρμογή της απαιτείται μια λεπτή, εύκαμπτη ίνα που στο άκρο της εκπέμπει περιμετρικά ενέργεια laser σε μικρό βάθος ιστών. Η ίνα αυτή καταστρέφει (φωτολύει) τα κύτταρα που αποτελούν το εσωτερικό περίβλημα (ενδοθήλιο) του συριγγίου, μετατρέποντάς το προοδευτικά σε μια αδρανή εσωτερική ουλή. Με την τεχνική αυτή δεν προκαλείται ανοικτό τραύμα και η αποθεραπεία των ασθενών να είναι ασύγκριτα ευκολότερη.
Η τεχνική FiLaC είναι εντελώς ανώδυνη, δεν προκαλεί κανένα εσωτερικό ή εξωτερικό τραύμα ενώ προστατεύεται πλήρως ο πρωκτικός σφιγκτήρας από κακώσεις. Οι ασθενείς επιστρέφουν την ίδια ημέρα στο σπίτι τους, δεν χρειάζεται να υποβάλλονται σε καθημερινές αλλαγές τραύματος, δεν απουσιάζουν από την εργασία τους και είναι σε θέση να οδηγήσουν και να κολυμπήσουν άμεσα. Από την άλλη μεριά με την τεχνική FiLaC τα ποσοστά υποτροπής (επανεμφάνισης) της νόσου είναι μεγαλύτερα μεταξύ 20-30% και το κόστος υψηλότερο.
Σχεδόν σε όλους τους ασθενείς απαιτείται γενική αναισθησία. Με τον τρόπο αυτό, χωρίς να πονέσει καθόλου ο ασθενής, δίνεται η δυνατότητα στο χειρουργό να εκτιμήσει καλύτερα όλη την πάσχουσα περιοχή, να διερευνήσει πλήρως όλη την πορεία του συριγγίου, να αναγνωρίσει τυχόν παρακλάδια του συριγγώδους πόρου, να παρασκευάσει τον πρωκτικό σφιγκτήρα και να τον προστατεύσει από κακώσεις. Σε ασθενείς που αντιμετωπίζουν σοβαρά αναπνευστικά ή άλλα προβλήματα, η επέμβαση μπορεί, εναλλακτικά, να πραγματοποιηθεί με επισκληρίδια ή με ραχιαία αναισθησία.
Η διάρκεια εξαρτάται από την πολυπλοκότητά του, τη θέση και την πορεία του συριγγίου (εξωσφιγκτηριακό ή διασφιγκτηριακό) και κυμαίνεται από 20-40 λεπτά. Φυσικά υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν το συνολικό χειρουργικό χρόνο όπως προηγούμενα χειρουργεία στην περιοχή κλπ.
Οι περισσότεροι ασθενείς θα παραμείνουν στο νοσοκομείο για μια ημέρα μετεγχειρητικά.
Ναι θα σας χορηγηθεί ενδοφλέβια αντιβίωση ευρέως μικροβιακού φάσματος για όσο διάστημα νοσηλεύεστε. Μετά την έξοδό σας από το νοσοκομείο ενδέχεται να λάβετε συμπληρωματικά αντιβίωση από το στόμα για κάποιες μέρες.
Η χειρουργική αφαίρεση ενός περιεδρικού αποστήματος είναι μια χειρουργική επέμβαση ελάχιστης επικινδυνότητας. Σπάνια προβλήματα που μπορεί να προκύψουν είναι η μετεγχειρητική αιμορραγία από την τραυματική επιφάνεια και ο πυρετός, ενώ εξαιρετικά σπάνιες είναι οι ελάσσονες κακώσεις του πρωκτικού σφιγκτήρα. Οι επιπλοκές αυτές αντιμετωπίζονται ως επί τω πλείστον συντηρητικά και μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις απαιτείται επανεγχείρηση.
Όχι δεν τοποθετούνται εξωτερικά ράμματα σε τέτοιου είδους χειρουργεία.
Η εγχείρηση αυτή συνοδεύεται από ήπιο πόνο ο οποίος είναι εύκολα ανεκτός από τους ασθενείς και αντιμετωπίζεται πολύ αποτελεσματικά με τη χορήγηση αναλγησίας από το στόμα για λίγες ημέρες (παρακεταμόλη, αντιφλεγμονώδη). Ακόμα και στην περίπτωση που θα παραμείνει στην περιοχή κάποιο πλαστικό ράμμα (Ιπποκράτειος χειρουργική) οι ασθενείς δεν αισθάνονται τίποτα και πηγαίνουν στην τουαλέτα χωρίς πρόβλημα.
Κανονικότατα. Στην τουαλέτα θα πηγαίνετε όπως και πριν το χειρουργείο, χωρίς ιδιαίτερο πόνο. Μετά από κάθε κένωση θα πλένετε πολύ καλά την περιοχή με άφθονο χλιαρό νερό και εν συνεχεία θα καλύπτετε το τραύμα με γάζες για να μη λερώνονται τα εσώρουχά σας.
Λίγες μόνο ώρες μετά το χειρουργείο θα κινητοποιηθείτε πλήρως. Αν έχετε πάρει γενική αναισθησία θα είστε σε θέσει να πιείτε νερό ή τσάι με φρυγανιές σε 2-3 ώρες μετά την επέμβαση ενώ στις 6 ώρες μπορείτε να πάρετε ένα ελαφρύ γεύμα. Αν έχετε κάνει την επέμβαση με άλλου είδους αναισθησία γευματίζετε άμεσα. Από την πρώτη κιόλας ημέρα μετά την επέμβαση μπορείτε να περπατάτε όσο θέλετε, να ανεβαίνετε σκάλες και γενικά αυτοεξυπηρετείσθε πλήρως ενώ η δίαιτά σας είναι ελεύθερη. Την δεύτερη μετεγχειρητική ημέρα κάνετε μπάνιο ελεύθερα και μπορεί να πέσει άφοβα νερό και σαπούνι στο τραύμα το οποίο στη συνέχεια απλώς σκεπάζετε με μια γάζα. Δεν θα μπορείτε να οδηγήσετε για μία 3-4 ημέρες γιατί, παρότι θα είστε σε θέση να το κάνετε, ενδέχεται να προκύψουν νομικά προβλήματα αποζημίωσης σε περίπτωση ατυχήματος.
Η πιθανότητα υποτροπής ενός περιεδρικού συριγγίου εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως είναι η θέση και η πορεία του (επιφανειακό ή εν τω βάθει), από το αν είναι απλό ή σύνθετο, από την τεχνική που εφαρμόζεται, από την εμπειρία του χειρουργού κλπ. Η πιθανότητα αυτή κυμαίνεται από 5-20%.
Αν κάνετε δουλειά γραφείου ή άλλη που δεν απαιτεί σωματική καταπόνηση ή στην οποία δε σηκώνετε βάρη, μπορείτε να επανέλθετε σ’ αυτήν σε 7-10 ημέρες. Σε αντίθετη περίπτωση καλό θα ήταν να απέχετε από την εργασία σας για δεκαπέντε μέρες. Μετά από τρεις εβδομάδες μπορείτε να ξεκινήσετε κάποιο ελαφρύ πρόγραμμα γυμναστικής χωρίς βάρη ενώ μπορείτε να μπείτε σε πλήρες πρόγραμμα σε ένα μήνα από το χειρουργείο
Η θεραπεία είναι και πάλι χειρουργική. Αναλόγως βέβαια με την τεχνική που είχε εφαρμοσθεί την πρώτη φορά προκύπτουν κάποιοι περιορισμοί στη δυνατότητα εφαρμογής κάποιων χειρουργικών τεχνικών λόγω του αυξημένου κινδύνου τραυματισμού του πρωκτικού σφιγκτήρα. Η χειρουργική θεραπεία της υποτροπής απαιτεί πολύ καλύτερο σχεδιασμό και ενημέρωση των ασθενών.