Η κύστη κόκκυγος είναι μια πολύ συχνή φλεγμονώδης πάθηση που εντοπίζεται στο δέρμα και στο λίπος της περιοχής του κόκκυγα και παρουσιάζεται συνήθως σε νεαρές ηλικίες. Εκδηλώνεται ως ένα σκληρό μόρφωμα, που είναι η κύστη, και κάποιες μικρές οπές στο δέρμα που είναι τα στόμια των συριγγίων της, τα οποία σχεδόν πάντα περιέχουν τρίχες. Οι ασθενείς που πάσχουν από κύστη κόκκυγος συνήθως διαμαρτύρονται για μια συνεχή εκροή πύου ή/και αίματος από τα στόμια των συριγγίων που τους δημιουργεί δερματίτιδα και φαγούρα. Πολύ συχνά επίσης η νόσος εκδηλώνεται αιφνιδίως ως ένα απόστημα στην περιοχή το οποίο συνοδεύεται από έντονο πόνο, πρήξιμο και πυρετό. Η διάγνωσή της γίνεται εύκολα με την απλή κλινική εξέταση από το χειρουργό.
Συχνές Ερωτήσεις
Τα συμπτώματα δεν είναι ίδια σε όλους τους ασθενείς. Αρκετοί δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα για πολλά χρόνια ενώ σε κάποιους μπορεί να εμφανιστεί αιφνιδίως ένα απόστημα στην περιοχή το οποίο συνοδεύεται από έντονο πόνο, πρήξιμο και πυρετό. Πολλοί ασθενείς επίσης διαμαρτύρονται για συνεχή εκροή πύου ή/και αίματος από τα στόμια των συριγγίων που δημιουργούν δερματίτιδα και έντονη φαγούρα. Τέλος οι περισσότεροι αναφέρουν ότι αισθάνονται έναν ήπιο πόνο ή μια αδιευκρίνιστη ενόχληση στην περιοχή του κόκκυγα, ιδιαιτέρως όταν κάθονται για πολύ ώρα ή μετά από έντονη δραστηριότητα.
Η διάγνωση της κύστης κόκκυγα γίνεται εύκολα μόνο με την κλινική εξέταση από το γιατρό χωρίς να είναι απαραίτητη καμία άλλη αιματολογική ή ακτινολογική εξέταση.
Η μόλυνση της κύστης από κάποιο μικρόβιο και η ανάπτυξη ενός αποστήματος στην περιοχή, αποτελεί το συχνότερο και σοβαρότερο πρόβλημα. Το απόστημα αυτό μπορεί να πάρει γρήγορα μεγάλες διαστάσεις, και γίνεται εύκολα αντιληπτό από τον ασθενή γιατί εκδηλώνεται με έντονο πόνο, πρήξιμο και ερυθρότητα στην περιοχή, υψηλό πυρετό και δυσκολία στο κάθισμα ή τη βάδιση. Η επιπλοκή αυτή απαιτεί άμεση χειρουργική παροχέτευση του αποστήματος και λήψη αντιβίωσης και αντιπυρετικών. Άλλα προβλήματα μικρότερης σοβαρότητας είναι η έντονη φαγούρα στην περιοχή από υγρά που εκρέουν από τα συρίγγια και η επακόλουθη τοπική δερματίτιδα.
Τα μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να μειώσετε τον κίνδυνο της μόλυνσης και της εμφάνισης αποστήματος στη θέση της κύστης κόκκυγα περιλαμβάνουν την επιμελή τοπική καθαριότητα, την τοπική αποτρίχωση, την τακτική αφαίρεση των τριχών που εισέρχονται στα στόμια των συριγγίων και την αποφυγή των στενών και συνθετικών ρούχων και εσωρούχων.
Τα μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να μειώσετε τον κίνδυνο της μόλυνσης και της εμφάνισης αποστήματος στη θέση της κύστης κόκκυγα περιλαμβάνουν την επιμελή τοπική καθαριότητα, την τοπική αποτρίχωση, την τακτική αφαίρεση των τριχών που εισέρχονται στα στόμια των συριγγίων και την αποφυγή των στενών και συνθετικών ρούχων και εσωρούχων.
Οι ίδιοι οι ασθενείς μπορούν να επιλέξουν το αν και το πότε θα χειρουργηθούν. Συνήθως, αυτοί που εμφανίζουν συμπτώματα και όσοι έχουν υποστεί την επώδυνη διαδικασία της τοπικής διάνοιξης ενός αποστήματος εμφανίζονται αποφασισμένοι να απαλλαγούν ριζικά από τη νόσο τους. Από την άλλη, οι ασθενείς που δεν έχουν συμπτώματα, που η νόσος τους παραμένει σταθερή στο πέρασμα των χρόνων και δεν επηρεάζει την προσωπική, την επαγγελματική, την ερωτική ή την κοινωνική ζωή τους, μπορούν να επιλέξουν να μη χειρουργηθούν. Αυτό που πρέπει να γνωρίζουν είναι πως διατρέχουν ένα μικρό κίνδυνο να μολυνθεί η κύστη τους και να χρειαστούν επείγον χειρουργείο. Η επιμελής καθαριότητα, η τοπική αποτρίχωση, η τακτική αφαίρεση των τριχών που εισέρχονται στα στόμια των συριγγίων και η αποφυγή των στενών και συνθετικών ρούχων και εσωρούχων βοηθούν στο να ελαττωθεί πολύ αυτός ο κίνδυνος.
Σήμερα εφαρμόζω δύο βασικές χειρουργικές μεθόδους για τη θεραπεία των ασθενών με κύστη κόκκυγα. Την πλήρη χειρουργική αφαίρεση της κύστης και των συριγγίων της χωρίς συρραφή του τραύματος (ανοικτή τεχνική), το οποίο παραμένει ανοικτό και επουλώνεται «κατά δεύτερο σκοπό», και την τεχνική laser. Άλλες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είναι η αφαίρεση της βλάβης και η συρραφή του τραύματος (κλειστή τεχνική), η αφαίρεση της βλάβης με δημιουργία περιστροφικού δερματικού κρημνού, η απλή διάνοιξη των συριγγίων και της κύστης με την καταστροφή του επιθηλίου τους κ.α. Δεν εφαρμόζω τις συγκεκριμένες τεχνικές και για το λόγο αυτό αν θέλετε περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με αυτές μπορείτε να τις λάβετε από άλλους ιστότοπους.
Και οι δύο τεχνικές, δηλαδή η ανοικτή μέθοδος και η τεχνική laser, μπορούν να εφαρμοσθούν αποτελεσματικά σε όλους τους ασθενείς με κύστη κόκκυγα.
Laser FiLac
Στους περισσότερους ασθενείς είναι απαραίτητη η χορήγηση ήπιας «μέθης» σε συνδυασμό με τοπική αναισθησία. Γενική αναισθησία θα χρειαστούν μόνο οι ασθενείς με εκτεταμένη ή επιπλεγμένη νόσο, με συρίγγια που φτάνουν κοντά στον πρωκτό, ή όσοι το επιθυμούν για δικούς τους λόγους.
Συνήθως δεν υπερβαίνει τα 20-30 λεπτά. Φυσικά υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν το συνολικό χειρουργικό χρόνο με αποτέλεσμα να διαφέρει από ασθενή σε ασθενή.
Όλοι οι ασθενείς που θα αντιμετωπισθούν με τεχνική laser παραμένουν στο νοσοκομείο για λίγες μόνο ώρες μετά το χειρουργείο χωρίς να χρειάζεται να διανυκτερεύσουν.
Όχι, κατά κανόνα δεν είναι απαραίτητη η χορήγηση αντιβίωσης ούτε κατά τη διάρκεια της νοσηλείας, ούτε και μετά.
Στην τεχνική laser δεν υπάρχουν ράμματα.
Η τεχνική laser είναι μια χειρουργική πράξη ελάχιστης επικινδυνότητας με μηδενική θνησιμότητα και νοσηρότητα. Η τεχνική εφαρμόζεται σε ευρεία κλίμακα τα τελευταία 4-5 χρόνια και δεν έχουν αναφερθεί μετεγχειρητικά προβλήματα.
Η τεχνική laser είναι μια εντελώς ανώδυνη τεχνική που επιτρέπει στους ασθενείς να εξέλθουν από το νοσοκομείο μετά από λίγες ώρες και να επιστρέψουν άμεσα στις καθημερινές τους δραστηριότητες χωρίς κανέναν περιορισμό. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης μετεγχειρητικής εβδομάδας, καθώς εξελίσσεται η διαδικασία της «ουλοποίησης», ενδέχεται να εμφανιστεί ένα ελαφρύ τράβηγμα στην περιοχή της επέμβασης το οποίο είναι πολύ ανεκτό και σπάνια χρειάζεται λήψη αναλγητικών.
Λίγη ώρα μετά το χειρουργείο θα κινητοποιηθείτε πλήρως ενώ μπορείτε άμεσα να γευματίσετε. Αν έχετε πάρει γενική αναισθησία σε 2-3 ώρες μετά την επέμβαση θα είστε σε θέση να πιείτε νερό ή τσάι με φρυγανιές ενώ σε 6 ώρες μπορείτε να πάρετε ένα ελαφρύ γεύμα. Αν δεν συντρέχουν ειδικοί λόγοι δε χρειάζεται να πάρετε αντιβίωση. Οι περισσότεροι ασθενείς λαμβάνουν εξιτήριο λίγες ώρες μετά το χειρουργείο. Από την επόμενη ημέρα επιστρέφετε κανονικά στις καθημερινές σας δραστηριότητες και μπορείτε ελεύθερα να κάνετε μπάνιο ρίχνοντας νερό στην περιοχή. Κάθε 15 ημέρες ο χειρουργός σας θα σας παρακολουθεί για να διαπιστώνει την πορεία «ουλοποίησης» της νόσου και επούλωσης των στομίων των συριγγίων. Η πλήρης σύγκλεισή τους συμβαίνει συνήθως σε 30-40 ημέρες. Σε μια εβδομάδα μπορείτε να ξεκινήσετε κάποιο ελαφρύ πρόγραμμα γυμναστικής ενώ μπορείτε να μπείτε σε πλήρες πρόγραμμα στις 3 βδομάδες. Σε δύο ημέρες μετά από την επέμβαση μπορείτε να οδηγήσετε αυτοκίνητο.
Κανονικότατα. Στην τουαλέτα θα πηγαίνετε όπως και πριν το χειρουργείο, χωρίς κανένα πρόβλημα. Μετά από κάθε κένωση, θα πλένετε καλά την περιοχή με άφθονο χλιαρό νερό και θα τοποθετείτε μια εξωτερική γάζα.
Όχι. Από την επόμενη ημέρα του χειρουργείου θα μπορείτε να κάνετε μπάνιο κανονικά ρίχνοντας άφθονο νερό και τρίβοντας με ένα μαλακό σφουγγάρι την περιοχή του χειρουργείου και στη συνέχεια απλά θα την καλύπτετε με μια εξωτερική γάζα. Άλλωστε δεν υπάρχει χειρουργικό τραύμα παρά μόνο τα στόμια των συριγγίων τα οποία θα επουλωθούν σε 30-40 ημέρες.
Από την επόμενη ημέρα του χειρουργείου επιστρέφετε κανονικά στις καθημερινές σας δραστηριότητες και στην εργασία σας.
Η τεχνική laser έχει αρχίσει να εφαρμόζεται σε ευρεία κλίμακα τα τελευταία 4-5 χρόνια και για το λόγο αυτό δεν υπάρχουν ακόμα δεδομένα για τα ποσοστά υποτροπής της νόσου σε βάθος χρόνου. Η πιθανότητα υποτροπής για τα πρώτα δύο χρόνια μετά το χειρουργείο είναι περίπου 5%.
Αν υποτροπιάσει η νόσος, ο ασθενής χρειάζεται εκ νέου χειρουργική θεραπεία και μπορεί να εφαρμοσθεί η ίδια ή διαφορετική τεχνική.
Ανοιχτή Μέθοδος
Πρόκειται ουσιαστικά για τη ριζική χειρουργική αφαίρεση της κύστης κόκκυγα, των συριγγίων της και του λίπους της περιοχής σε υγιή εγχειρητικά όρια τόσο σε βάθος όσο και στην περίμετρο. Το τραύμα που δημιουργείται δεν ράβεται αλλά παραμένει ανοικτό και αφήνεται να επουλωθεί μόνο του «κατά δεύτερο σκοπό», να κλείσει δηλαδή σιγά σιγά με την ανάπτυξη υγιούς κοκκιώδους ιστού. Το τραύμα χρειάζεται καθημερινές αλλαγές και ειδική περιποίηση και η πλήρης επούλωσή του επιτυγχάνεται κατά μέσο όρο σε 40 ημέρες
Η πλειοψηφία των ασθενών μπορεί να χειρουργηθεί με τοπική αναισθησία η οποία είναι εξαιρετικά δραστική με αποτέλεσμα η επέμβαση να είναι εντελώς ανώδυνη σε όλη της τη διάρκεια. Γενική αναισθησία θα χρειαστούν μόνο οι ασθενείς με εκτεταμένη ή επιπλεγμένη νόσο, με συρίγγια που φτάνουν κοντά στον πρωκτό, ή όσοι το επιθυμούν για δικούς τους λόγους.
Συνήθως δεν υπερβαίνει τα 20 λεπτά. Φυσικά υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν το συνολικό χειρουργικό χρόνο με αποτέλεσμα να διαφέρει από ασθενή σε ασθενή.
Οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να αντιμετωπισθούν σε επίπεδο ημερήσιας νοσηλείας, δηλαδή να παραμείνουν στο νοσοκομείο για λίγες ώρες και μετά να μεταβούν στο σπίτι τους αφού πρώτα κινητοποιηθούν πλήρως. Σε κάθε περίπτωση ακόμα και αν αυτό για οποιοδήποτε λόγο δεν είναι εφικτό, η νοσηλεία ποτέ δε διαρκεί πάνω από ένα 24ωρο.
Όχι, κατά κανόνα δεν είναι απαραίτητη η χορήγηση αντιβίωσης ούτε κατά τη διάρκεια της νοσηλείας, ούτε και μετά.
Στην ανοιχτή τεχνική δεν υπάρχουν ράμματα.
Η ανοικτή αφαίρεση της κύστης κόκκυγα είναι μια χειρουργική επέμβαση ελάχιστης επικινδυνότητας με μηδενική θνησιμότητα και μηδαμινή νοσηρότητα. Η συχνότερη επιπλοκή που μπορεί να προκύψει μετά από μια τέτοια εγχείρηση είναι η μετεγχειρητική αιμορραγία από το τραύμα η οποία αντιμετωπίζεται εύκολα με απλή εξωτερική πίεση.
Μόνο οι πρώτες αλλαγές που θα γίνουν στο τραύμα πονούν λίγο γιατί κατά τα άλλα δεν υπάρχει ιδιαίτερος πόνος και σπάνια είναι αναγκαία η λήψη αναλγητικών από το στόμα (παρακεταμόλη, αντιφλεγμονώδη).
Μία ώρα μετά το χειρουργείο θα κινητοποιηθείτε πλήρως ενώ μπορείτε άμεσα να γευματίσετε. Αν έχετε πάρει γενική αναισθησία σε 2-3 ώρες μετά την επέμβαση θα είστε σε θέση να πιείτε νερό ή τσάι με φρυγανιές ενώ σε 6 ώρες μπορείτε να πάρετε ένα ελαφρύ γεύμα. Αν δεν συντρέχουν ειδικοί λόγοι δε χρειάζεται να πάρετε αντιβίωση. Οι περισσότεροι ασθενείς λαμβάνουν εξιτήριο την ίδια μέρα του χειρουργείου. Τα πρώτα δύο 24ωρα καλό θα ήταν να αποφύγετε τις μεγάλες αποστάσεις και θα μπορείτε να κινείστε ελεύθερα μέσα στο σπίτι και να αυτοεξυπηρετείσθε πλήρως. Σε αυτό το διάστημα το τραύμα δεν πρέπει να βραχεί. Πριν από την πρώτη αλλαγή, που γίνεται συνήθως την τρίτη ημέρα μετά από το χειρουργείο, θα κάνετε μπάνιο ελεύθερα και μπορεί να πέσει άφοβα νερό στο τραύμα το οποίο στη συνέχεια θα αλλαχθεί από τον χειρουργό σας. Θα ακολουθήσουν 2-3 αλλαγές κάθε 2 ημέρες από τον χειρουργό σας. Μετά από την πρώτη εβδομάδα θα κάνετε τις αλλαγές μόνος σας σύμφωνα με τις οδηγίες που θα λάβετε. Κάθε 10 ημέρες ο χειρουργός σας θα παρακολουθεί την πορεία επούλωσης του τραύματός σας μέχρι την πλήρη σύγκλεισή του. Αυτό συνήθως συμβαίνει μετά από 40-45 ημέρες. Για τις πρώτες 15 ημέρες, καλό είναι να μην οδηγήσετε γιατί, παρότι θα είστε σε θέση να το κάνετε, ενδέχεται να προκύψουν νομικά προβλήματα αποζημίωσης σε περίπτωση ατυχήματος.
Κανονικότατα. Στην τουαλέτα θα πηγαίνετε όπως και πριν το χειρουργείο, χωρίς κανένα πρόβλημα, αφού το τραύμα που θα έχετε θα είναι αρκετά μακριά από τον πρωκτό. Μετά από κάθε κένωση, επειδή μπορεί να λερωθούν οι γάζες που καλύπτουν το τραύμα, τις αφαιρείτε, πλένετε καλά την περιοχή (όχι το τραύμα) με χλιαρό νερό και τοποθετείτε νέες.
Δεν θα είναι καθόλου δύσκολο. Άλλωστε, μετά από την πρώτη εβδομάδα που θα αρχίσετε να κάνετε μόνος σας τις αλλαγές δεν θα πονάτε καθόλου. Η κοιλότητα του τραύματος θα έχει αναισθητοποιηθεί και θα μπορείτε να αφαιρείτε και να επανατοποθετείτε μόνος σας τις γάζες χωρίς να αισθάνεστε κανέναν απολύτως πόνο. Είναι πολύ βασικό, σε κάθε αλλαγή, να πλένετε το τραύμα σας με άφθονο χλιαρό νερό, το οποίο μπορείτε να ρίχνετε με πίεση απ’ ευθείας πάνω του. Με τον τρόπο αυτό θα απομακρύνονται όλα τα υγρά και τα νεκρά κύτταρα που παράγονται με την επούλωση και το τραύμα θα διατηρείται καθαρό. Για τις πρώτες αλλαγές θα ήταν ευκολότερο αν σας βοηθούσε κάποιο συγγενικό ή φιλικό σας πρόσωπο.
Αντί για τις συχνές, καθημερινές πλύσεις του τραύματος, υπάρχει και η εναλλακτική δυνατότητα της χρησιμοποίησης ειδικών αλγηνικών επιθεμάτων, τα οποία τοποθετούνται μέσα στην τραυματική κοιλότητα, καλύπτονται από ένα αυτοκόλλητο αφρώδες επίθεμα και αλλάζονται μια φορά την ημέρα. Τα επιθέματα αυτά είναι μαλακά στη σύσταση (μοιάζουν με βαμβάκι) και περιέχουν ειδικές απορροφητικές και αντιμικροβιακές ουσίες όπως το αλγηνικό ασβέστιο, η κυτταρινή και ο άργυρος. Δεν κολλούν στα τοιχώματα του τραύματος, απορροφούν όλα τα υγρά που παράγονται σ’ αυτό διατηρώντας το σχετικά στεγνό και εκλύουν άργυρο ο οποίος έχει αντιμικροβιακή δράση. Με τη σύνθετη αυτή δράση τους επιταχύνουν το συνολικό χρόνο επούλωσης του τραύματος κατά 40-50%.
Αν κάνετε δουλειά γραφείου ή άλλη που δεν απαιτεί σωματική καταπόνηση ή στην οποία δε σηκώνετε βάρη, μπορείτε να επανέλθετε σ’ αυτήν σε 2-3 εβδομάδες μετά το χειρουργείο. Σε αντίθετη περίπτωση πρέπει να απέχετε από την εργασία σας για τουλάχιστον ένα μήνα. Σε τρεις εβδομάδες μπορείτε να ξεκινήσετε κάποιο ελαφρύ πρόγραμμα γυμναστικής ενώ μπορείτε να μπείτε σε πλήρες πρόγραμμα σε 6 βδομάδες.
Η πιθανότητα υποτροπής της νόσου στους ασθενείς που υποβλήθηκαν στην ανοικτή τεχνική είναι 5%.
Αν υποτροπιάσει η νόσος, ο ασθενής χρειάζεται εκ νέου χειρουργική θεραπεία και μπορεί να εφαρμοσθεί η ίδια ή διαφορετική τεχνική.